
Tại thời điểm kinh doanh phát triển 4.0, việc tìm hiểu về Công ty cổ phần đang thu hút rất nhiều người quan tâm. Công ty cổ phần là loại hình tổ chức không chỉ phổ biến tại Việt Nam mà còn mang lại những lợi ích đặc biệt cho các doanh nhân. Chúng ta sẽ khám phá sâu hơn về mô hình này, từ bản chất, cấu trúc đến vai trò của nó trong nền kinh tế hiện nay.
Đặc điểm của Công ty cổ phần
Công ty cổ phần mang những đặc điểm và lợi ích khác biệt với các loại hình doanh nghiệp khác như sau:

Các yếu tố | Thông tin chi tiết |
Chủ sở hữu | Cổ đông của công ty (Có thể là tổ chức hoặc cá nhân) bao gồm:
|
Vốn điều lệ | Là tổng giá trị cổ phần do cổ đông đăng ký mua khi thành lập. Chia thành cổ phần, do các cổ đông sở hữu và có thể chuyển nhượng.
|
Cơ cấu tổ chức công ty | Mô hình 1: Bao gồm:
Lưu ý: Nếu công ty có dưới 11 cổ đông và cổ đông tổ chức sở hữu dưới 50% tổng số cổ phần, không bắt buộc có Ban kiểm soát. |
Mô hình 2: Bao gồm:
Lưu ý: Đảm bảo ít nhất 20% trong số thành viên Hội đồng quản trị phải là thành viên độc lập và có Ủy ban kiểm toán trực thuộc Hội đồng quản trị (nếu áp dụng mô hình không có Ban kiểm soát). | |
Quyền quyết định trong công ty | Đại hội đồng cổ đông có quyền lực cao nhất, nhưng Hội đồng quản trị trực tiếp quản lý và quyết định các vấn đề kinh doanh, cơ cấu tổ chức. |
Đại hội đồng cổ đông và Hội đồng quản trị | Đây là hai thành phần bắt buộc phải có trong công ty cổ phần:
|
Chuyển nhượng cổ phần | Cổ đông có thể tự do chuyển nhượng cổ phần nhưng có một số hạn chế như sau:
|
Chuyển đổi loại hình doanh nghiệp | Nếu số cổ đông giảm còn 2 thành viên và không huy động thêm vốn, công ty phải chuyển thành công ty TNHH 2 thành viên để tiếp tục hoạt động. Nếu số cổ đông giảm còn 1 thành viên, công ty phải chuyển đổi thành công ty TNHH 1 thành viên. |
Lợi ích và Thách thức khi tham gia vào Công ty Cổ phần
Khi tìm hiểu về Công ty cổ phần, đánh giá lợi ích và thách thức mà các cổ đông có thể gặp phải là điều mà không thể bỏ qua.

Lợi ích
- Cơ hội sinh lời cao: Nếu công ty hoạt động hiệu quả, lợi nhuận tăng trưởng, giá trị cổ phiếu sẽ gia tăng theo thời gian. Đây là lý do nhiều người chọn đầu tư vào công ty cổ phần.
- Quyền tham gia quyết định: Cổ đông có quyền biểu quyết trong các cuộc họp, ảnh hưởng đến chiến lược và hướng đi của công ty. Điều này giúp họ gắn bó và nắm bắt tình hình doanh nghiệp.
- Đa dạng hóa danh mục đầu tư: Mua cổ phần của nhiều công ty khác nhau giúp giảm thiểu rủi ro khi một lĩnh vực gặp khó khăn.
Thách thức
Dù có nhiều lợi ích, nhưng việc đầu tư vào công ty cổ phần cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro như sau:
- Rủi ro tài chính: Nếu công ty hoạt động kém hiệu quả, giá trị cổ phiếu có thể giảm mạnh, gây tổn thất cho cổ đông.
- Vấn đề quản trị công ty: Ban lãnh đạo thiếu minh bạch hoặc quyết định không vì lợi ích cổ đông có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động doanh nghiệp. Cổ đông nhỏ lẻ có thể bị động trước các quyết định quan trọng.
- Áp lực cạnh tranh: Công ty cổ phần phải liên tục đổi mới để tồn tại, tạo áp lực lớn cho ban lãnh đạo và cổ đông trong việc theo dõi thị trường và đưa ra quyết định đúng đắn.
Quy trình thành lập và hoạt động của công ty cổ phần
Việc thành lập và vận hành một công ty cổ phần không phải là điều đơn giản. Quy trình này đòi hỏi sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tuân thủ các quy định pháp lý chặt chẽ.
Các bước thành lập công ty cổ phần
Bước 1 - Chuẩn bị hồ sơ
Theo Điều 23 Nghị định 01/2021/NĐ-CP, hồ sơ thành lập doanh nghiệp gồm:
- Giấy đề nghị đăng ký doanh nghiệp.
- Điều lệ công ty có đầy đủ chữ ký của các cổ đông sáng lập.
- Danh sách cổ đông sáng lập và cổ đông là nhà đầu tư nước ngoài (nếu có).
- Bản sao giấy tờ pháp lý của cá nhân hoặc tổ chức góp vốn:
- Cá nhân: CMND/CCCD/Hộ chiếu còn hiệu lực.
- Tổ chức: Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp và giấy tờ pháp lý của người đại diện.
- Giấy ủy quyền (nếu người nộp hồ sơ không phải đại diện pháp luật của công ty).
- Giấy chứng nhận đầu tư (đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, nếu pháp luật yêu cầu).
Bước 2 - Nộp hồ sơ
Doanh nghiệp có thể lựa chọn một trong hai cách thức sau để nộp hồ sơ đăng ký:
- Nộp trực tiếp: Đến Phòng Đăng ký kinh doanh thuộc Sở Kế hoạch và Đầu tư nơi đặt trụ sở chính.
- Nộp online: Đăng ký qua mạng tại Cổng thông tin Quốc gia về đăng ký doanh nghiệp (dangkykinhdoanh.gov.vn) bằng chữ ký số công cộng hoặc tài khoản đăng ký kinh doanh.
Lưu ý:
- Tại Hà Nội và TP.HCM, bắt buộc nộp hồ sơ qua mạng.
- Khi nộp online, hồ sơ cần được xác thực đầy đủ để tránh bị từ chối.
Thời gian giải quyết: 03 ngày làm việc.

Bước 3: Sau khi thành lập
Sau khi được cấp giấy chứng nhận, công ty cần thực hiện các nghĩa vụ pháp lý như sau:
- Khắc dấu và mở tài khoản ngân hàng: Tiến hành khắc con dấu của công ty và mở tài khoản ngân hàng để phục vụ cho các giao dịch tài chính.
- Thông báo hoạt động: Thông báo về việc thành lập công ty tới cơ quan thuế và các cơ quan chức năng khác để chính thức hoạt động.
Quá trình hoạt động của công ty cổ phần
Sau khi thành lập, công ty cổ phần sẽ tiến hành hoạt động kinh doanh theo kế hoạch đã lập trước bao gồm: Hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá/dịch vụ, đầu tư các dự án và mở rộng thị trường…
Việc xây dựng thương hiệu và hoạt động Marketing cũng là một phần quan trọng của công ty. Công ty cần xác định thị trường, mục tiêu người dùng và đưa ra các chiến lược truyền thông tiếp cận khách hàng.
Ngoài ra, cũng cần chú trọng đến vấn đề quản lý tài chính, đảm bảo sử dụng nguồn vốn hiệu quả và tối ưu hoá lợi nhuận. Thực hiện quy trình báo cáo định kỳ để giúp các cổ đông nắm bắt tình hình hoạt động và đưa ra quyết định đúng đắn.
Những góc khuất của Công ty cổ phần
Đằng sau những lợi ích rõ ràng về tài chính và quản lý, công ty cổ phần cũng tồn tại những góc khuất không phải ai cũng nói cho bạn biết. Vậy những mặt tối đó là gì?
Phân tán quyền lực
Như đã biết thì công ty cổ phần được thành lập từ nhiều cổ đông khác nhau, và đây chính là điểm khiến việc quản lý trở nên phức tạp hơn. Số lượng cổ đông ngày càng nhiều, các tranh chấp trong việc quyết định cũng xảy ra nhiều hơn. Nếu không có một cơ chế quản trị tốt, công ty có thể rơi vào tình trạng bất ổn kéo dài.
Hội đồng quản trị “thao túng”
Hội đồng quản trị được xem là cơ quan quyền lực cao nhất trong công ty cổ phần, có trách nhiệm điều hành doanh nghiệp. Tuy nhiên, trong một số trường hợp, hội đồng quản trị có thể lạm dụng quyền hạn để thao túng vì lợi ích cá nhân. Điều này thường xảy ra khi các nhóm cổ đông lớn kiểm soát phần lớn số phiếu, từ đó không minh bạch và gây bất lợi cho các cổ đông nhỏ.
Rủi ro tài chính từ phát hành trái phiếu
Việc phát hành cổ phiếu giúp cho Công ty cổ phần huy động vốn một cách nhanh chóng, nhưng nếu không kiểm soát chặt chẽ, có thể khiến giá trị cổ phiếu bị “pha loãng”. Khi công ty liên tục phát hành thêm cổ phiếu, tỷ lệ sở hữu của các cổ đông hiện hữu giảm đi, làm ảnh hưởng trực tiếp tới quyền kiểm soát của họ.
Áp lực từ các nhà đầu tư lớn
Những cổ đông lớn, đặc biệt là các quỹ đầu tư tài chính lớn thường gây áp lực về lợi nhuận cao trong thời gian ngắn lên ban lãnh đạo. Điều này bắt công ty phải tạo chiến lược kinh doanh ngắn hạn thay vì phát triển bền vững. Nhưng khi nhận rủi ro, khiến giá cổ phiếu sụt giảm và chính các nhà đầu tư nhỏ lẻ là những người chịu thiệt hại nặng nề nhất.

Vấn đề minh bạch tài chính
Trong quản lý doanh nghiệp, minh bạch tài chính là yếu tố vô cùng quan trọng nhưng không phải công ty nào cũng quản lý tốt điều này. Một số công ty thường “lách luật”, dùng thủ thuật kế toán để làm đẹp báo cáo tài chính, che giấu và thổi phồng lợi nhuận nhằm thu hút nhà đầu tư. Khi những gian lận bị phanh phui, giá cổ phiếu có thể tụt dốc không phanh, thậm chí dẫn đến phá sản.
Trách nhiệm và rủi ro ít ai nhắc đến
Điều ít ai biết đến là ban lãnh đạo có thể bị truy cứu trách nhiệm cá nhân nếu có hành vi gian lận, làm giả và báo cáo tài chính sai mặc dù trong công ty cổ phần các cổ đông chịu trách nhiệm trong phạm vi vốn góp.
Qua bài viết, chúng ta đã cùng nhau tìm hiểu về Công ty cổ phần cũng như những góc khuất mà chưa ai kể bạn nghe. Hy vọng rằng những thông tin đến từ Công ty tư vấn đầu tư An Việt giúp bạn có cái nhìn rõ nét hơn về bản chất, cấu trúc, quy trình thành lập của công ty cổ phần. Công ty cổ phần không chỉ là nơi để bạn đầu tư mà còn là một phần không thể thiếu trong nền kinh tế hiện đại, góp phần thúc đẩy sự phát triển và đổi mới của xã hội chúng ta. Nếu bạn còn bất kỳ thắc mắc nào, hãy liên hệ với chúng tôi để nhận tư vấn miễn phí!